Kəpək

Kəpək

Kəpək baş dərisinin səthində kiçik pulcuqların əmələ gəldiyi baş dərisinin vəziyyətidir. Kəpək yoluxa bilməz və heç bir şəkildə sağlamlığınıza təsir göstərmir. Bununla belə, qaşınma və soyulma narahatlıq verə bilər və sosial əlaqəni məhdudlaşdıra bilər. Bəzən sağlam baş dərisini bərpa etmək çox səy tələb edir. Kəpək, baş dərisində lopa və yüngül qızartıların göründüyü və insanın qaşınma hiss etdiyi ümumi baş dərisi xəstəliyidir.

Uşaqlarda kəpək olduqca nadir hallarda rast gəlinir. Daha çox yeniyetmələr və böyüklər, xüsusən də kişilər bu problemlə üzləşirlər. Bu, ehtimal ki, piy vəzilərinin aktiv işi və müəyyən cinsi hormonların yüksək səviyyədə olması ilə bağlıdır. Planetin yetkin əhalisinin yarısında kəpək vardır.

Kəpək müstəqil bir xəstəlik deyil, seboreik dermatitin simptomlarından biridir, xroniki bir patoloji, dərinin iltihabı və qabıqlı olmasıdır.

Çox vaxt seboreya ocaqları çox sayda piy vəzilərinin olduğu yerlərdə, yəni baş dərisində, üzdə, qulaqların içərisində və arxasında, sinə və arxada baş verir.

Bundan əlavə, baş dərisi çox yağlı və ya quru olduqda, allergik reaksiyalar, atopik dermatit və ya psoriaz kimi digər dəri xəstəlikləri səbəbindən qabıqlanma sahələri yarana bilər.

Kəpək yoluxucu deyil və gigiyena qaydalarına riayət edilməməsi səbəbindən yaranmır. Ancaq bir insan saçlarını nadir hallarda yuyarsa, vəziyyət pisləşə bilər.

Kəpək növləri:

- Quru. Bu kəpəyin ən çox yayılmış növüdür və adətən quru baş dərisində olur. Quru kəpək dərinin soyuq və quru havaya, eləcə də isti suya məruz qalmasının nəticəsidir;

- Yağlı (yağlı). Bu, baş dərisində dəri piyinin yığılması səbəbindən baş verir. Həddindən artıq piy ölü dəri hissəciklərini bir-birinə yapışdırır, onlar lopa şəklində soyulur və qaşınma yaradır. Tez-tez belə hallarda kəpək piylə qidalanan “Malassezia” göbələkləri tərəfindən törədilir.

Kəpəklə müşayiət olunan seboreik dermatit gedişat formasına görə yüngül, orta və ağır kimi təsnifatlandırılır. Bunu etmək üçün zədələnmiş nahiyəni, iltihabın şiddətini və qaşınma varlığını nəzərə alın.

Xəstəliyin yüngül forması demək olar ki, görünməzdir və ya yalnız saçda kiçik lopa kimi görünür.

Sarışın saçlarda kəpək görmək çətindir, buna görə də insan uzun müddət nəyinsə səhv getdiyindən şübhələnməyə bilər.

Orta dərəcədə şiddətli seboreik dermatit ilə, lopalara əlavə olaraq, baş dərisində qaşınma ləkələri və qabıqlar görünür. Xəstəliyin ağır formalarında səpgilər dərinin geniş sahələrini (məsələn, bütün baş) əhatə edir. İrinli qabıqlar görünə bilər. Xəstələr şiddətli qaşınma, qızartı və baş dərisinin artan həssaslığını bildirirlər. Bəzi insanlar saçlarını itirməyə başlayır.

Piy vəziləri saç follikullarında sebum adlanan yağlı, mumlu bir maddə istehsal edir. Dərini və saçı nəmləndirir, həmçinin epidermisi mikroblardan qoruyur və normal turşuluğu saxlayır. Piy vəzilərinin fəaliyyəti genetik olaraq proqramlaşdırılmışdır və insanın yaşından, sağlamlıq vəziyyətindən və digər amillərdən asılıdır.

Çox miqdarda sebum varsa, ölü dəri hissəciklərini bir-birinə yapışdıra bilər. Zamanla onlar kəpək əmələ gətirirlər. Çox vaxt yağlı baş dərisi olan insanlarda "qar yağışının" günahkarı sebumla qidalanan "Malassezia" növlü maya göbələkləri ola bilər. Adətən özlərini heç bir şəkildə göstərmirlər. Bununla birlikdə, psixo-emosional həddindən artıq gərginlik, stresli vəziyyətlər, hormonal, immun və ya neyroendokrin pozğunluqlar fonunda, həmçinin müəyyən dərmanlar qəbul edərkən, "Malassezia" növünün maya göbələkləri aktivləşir, sebum ifrazı artır və keyfiyyət tərkibi dəyişir.