Asqırma

Asqırma

Qeyri-infeksion xəstəliklər nəticəsində yaranan tez-tez, qəfil asqırmanın səbəbləri, baş verdiyi xəstəliklər, diaqnoz və müalicə üsulları.

Asqırma burun mukozasının qıcıqlanmasına refleks reaksiyadır. Asqırma hərəkəti tənəffüs sistemimizin bir növ qoruyucu mexanizmidir. Xarici bir obyekt, toz və ya selik yuxarı tənəffüs yollarına daxil olarsa, bədən dərhal reaksiya verir, qıcıqlandırıcını çıxarmağa çalışır. Bunun üçün insan qeyri-ixtiyari olaraq dərindən nəfəs alır və güclü nəfəs vermə zamanı asqırır - tənəffüs yolları təmizlənir.

Ağciyərlərdən havanın qəfil, güclü, qeyri-ixtiyari buraxılmasına müxtəlif qıcıqlandırıcılar səbəb ola bilər - soyuq hava, toz, allergenlər, dərmanlar, ədviyyatlar və ya hətta sadəcə qıdıq.

Asqırdığınız zaman çox sayda əzələ büzülür və 130 km/saat sürətlə burnunuzdan havanı çıxarmağa kömək edir. Asqırma mexanizmi dərhal işləyir. Qıcıqlandırıcı burunun daxili səthinə dəyən kimi trigeminal sinir beyinə siqnal ötürür və refleks işə salınır. Qeyd edək ki, asqıranda gözlərimizi yumuruq - açıq gözlərlə asqırmaq mümkün deyil. Sonra diafraqma əzələləri, qarının düz əzələləri, qırtlaq və qabırğaarası əzələlərin növbəsi gəlir.

Nəhayət, burundan güclü şəkildə nəfəs alırıq. Asqırma zamanı aşağı tənəffüs yollarında yüksək təzyiq yaranır ki, bu da hava axınına burun boşluğuna daxil olan hər hansı yad cismi/qıcıqlandırıcını tutmağa və çıxarmağa imkan verir. Nazofarenksi təmizlədikdən sonra əzələlər rahatlaşır.

Asqırdığınız zaman hava dalğası qan damarlarına təsir edir və beyində emosiyalardan məsul olan limbik sistemi aktivləşdirir. Buna görə də asqıranda insan güc və enerji artımı hiss edir – “beyin təmizlənir”. Bu təsir aşkar edildikdən sonra, asqırma süni şəkildə, məsələn, enfiyenin köməyi ilə induksiya edilməyə başlandı.

Əgər adam iki-üç dəfə arddəcıl asqırırsa, heç bir eybi yoxdur. Ancaq təkrarlanan asqırma (ard-arda 8-10 dəfə və ya daha çox) olarsa, bu artıq diqqət tələb edir.

Çox güman ki, bədənin qıcıqlandırıcı olaraq qəbul etdiyi və ondan qurtulmağa çalışdığı burun selikli qişasında şişkinlik meydana gəlib. Şişkinliyi aradan qaldırmaq üçün onun meydana gəlməsinin səbəbini müəyyən etmək lazımdır.

Müxtəlif formalı asqırmalar vardır: refleks asqırma, allergik asqırma, vazomotor asqırma, hormonal asqırma, psixogen asqırma, dərmana bağlı asqırma.

Asqırma yoluxucu xəstəliklərlə əlaqəli olmayan müxtəlif səbəblərdən yarana bilər.