Altıncı hiss

Altıncı hiss

Tədqiqatçılar belə bir nəticəyə gəliblər ki, bəşəriyyət yaranandan bəri insanlarda həmişə “altıncı hiss” adlanan hisslər olub. Lakin insanların çoxu buna o qədər də əhəmiyyət verməmiş və təyinatı üzrə istifadə etməmişdir.

Yer üzündə insanların əksəriyyəti beş əsas hissdən xəbərdardır: toxunma, görmə, eşitmə, qoxu və dad. Bununla belə, alimlərin fikrincə, həqiqətən də “interoseption” adlanan altıncı var.

İnteroseption bədənimizin daxili vəziyyətidir və insana bədəndən gələn daxili siqnalları hiss etməyə və şərh etməyə kömək edir. Əslində aclıq, bədən istiliyi, ürək döyüntüsü kimi ən vacib funksiyaları tənzimləyən bir sistemdir.

Əksər insanlar “interoseption”a əhəmiyyət vermirlər, baxmayaraq ki, bu, bütün bədən sistemlərinin optimal işləməsini təmin etdiyi üçün çox vacibdir.

Tədqiqatçıların fikrincə, altıncı hiss bədən uğursuzluğa düçar olanda bizi xəbərdar edə bilər. Məsələn, susuzluğu hiss edib suya əlimizi uzatmağa başlayırıq, ya da istiləşib sviteri çıxarırıq. Bunlar altıncı hissin, “interoseption”nun idarə etdiyi şeylərdir.

Araşdırmalar göstərir ki, bu hiss psixi sağlamlığımız üçün də vacibdir. Bu, bir çox psixoloji proseslərə, o cümlədən qərar qəbul etməyə kömək edir, çünki belə bir anda özümüzü dinləyirik.

“İnteroseption” həmçinin sosial bacarıqlara və emosional rifaha kömək edir. Əlavə etmək lazımdır ki, depresiya, narahatlıq və qidalanma pozğunluğu kimi bir çox psixi pozğunluqlar “interoseption” pozğunluğundan qaynaqlanır.

Alimlər hesab edirlər ki, bu, bir çox psixi pozğunluqların yuxu pozğunluğu və yorğunluq kimi oxşar simptomlara malik olmasını izah edən altıncı hissdir.

Kişilər və qadınlar fərqli reaksiya verirlər

Bununla belə, elm adamları “interoseption” və onun insanlar üçün əhəmiyyəti haqqında bilsələr də, onun xüsusiyyətləri haqqında çox az şey öyrənilmişdir: altıncı hissin kişilərdə və qadınlarda fərqli olub-olmaması, əslində beyinə necə təsir etməsi və s..

Məsələn, bəzi tədqiqatlar iştirakçıların ürək döyüntülərini hesabladığını, digərləri isə iştirakçılardan mədələri büzüldükdə işığın yanıb-sönmədiyini müəyyən etmələrini və ya nəfəs almağı çətinləşdirən bir cihazda nəfəs alarkən nəfəslərində fərqin olub-olmadığını müəyyən etmələrini istədi.

Təhlillərin nəticələri göstərdi ki, altıncı hiss həqiqətən kişilər və qadınlar arasında fərqlidir. Məsələn, qadınlar ürəyi və bəzi hallarda ağciyərləri hədəf alan tapşırıqlarda əhəmiyyətli dərəcədə az dəqiqdirlər.

Bundan əlavə, elm adamları müəyyən ürək dərəcəsi tapşırıqlarında fərqlər tapdılar, digər tapşırıqlarda isə fərqlər daha az açıq idi. Əslində, elm adamları indi kişilərdə və qadınlarda altıncı hiss arasında fərq olduğuna əmindirlər, lakin onların nəyə səbəb olduğu hələ də aydın deyil.